Bitcoin stał się marką rozpoznawalną na całym świecie. W ciągu zaledwie kilku lat projekt będący eksperymentem uzyskał silną pozycję. Przyczyniły się do tego jego cechy, odmienność oraz zawirowania ekonomiczne.
Rozwój technologii oraz konsolidacja środowisk wolnościowych pozwoliły na powstanie pierwszego cyfrowego i uczciwego środka płatniczego.
Co to jest Bitcoin oraz jak działa blockchain opisałem w dużym uproszczeniu przedstawiając tylko ogólny zarys funkcjonowania systemu. Zamieściłem też informacje o twórcy i idei mu przyświecającej oraz najistotniejsze różnice między tym co znasz, a tym co oferuje cyfrowe złoto.
Spis treści:
- Co to jest Bitcoin?
- Kto i kiedy stworzył kryptowalutę Bitcoin?
- Dlaczego powstał Bitcoin?
- Idea wolnej waluty
- Jak działa Bitcoin?
- Bitcoin to zdecentralizowana sieć
- Jak działa przelew tradycyjny?
- Jak działa przelew bitcoinowy?
- Co to jest blockchain?
- Bitcoin to kryptografia i blockchain
- Dlaczego monet Bitcoin nie da się skopiować?
- Przyszłość Bitcoina
Co to jest Bitcoin?
Bitcoin to nośnik wartości płatniczej niefortunnie zwany kryptowalutą. Opiera się na funkcjach kryptograficznych czyli szyfrowaniu i stąd wzięła się nazwa.
Przedrostek krypto bezpodstawnie budzi negatywne skojarzenia. Nie jest to pseudo waluta, zamiennik pieniądza papierowego, czy jak niektórzy „specjaliści” utrzymują coś nielegalnego.
W całym cywilizowanym świecie Bitcoin jest w pełni legalny. Możesz się nim posługiwać bez obaw i bez przeszkód prawnych.
Służy do wykonywania transakcji internetowych. Możesz nim płacić za produkty i usługi. Możesz go wysłać lub otrzymać od kogoś bez limitów i bez granic. Jest to nowoczesny środek płatniczy o zasięgu międzynarodowym. Przeczytaj powiązany artykuł: jak zacząć korzystać z Bitcoina.
W celu ułatwienia mikropłatności BTC dzieli się na na mniejsze jednostki. Jest to znane i wygodne rozwiązanie.
- Złotówka dzieli się na 100 (sto) cząstek zwanych groszami.
- Bitcoin dzieli się na 100,000,000 (sto milionów) cząstek zwanych satoshi.
To osiem miejsc po przecinku. Jedna stumilionowa część wygląda tak: 0.00000001 BTC. Inaczej mówiąc jest to 1 satoshi.
Jeśli szukasz przydatnych narzędzi, sprawdź zestawienie giełd, portfeli i aplikacji z których korzystam:
Kto i kiedy stworzył kryptowalutę Bitcoin?
Media co jakiś czas ogłaszały sensacyjne informacje jakoby udało się odnaleźć twórcę. Żadna z tych plotek nie okazała się prawdą. Do tej pory nie wiemy kim jest pomysłodawca pierwszej i najważniejszej kryptowaluty.
Tożsamość twórcy bądź twórców nie jest znana. Określa się ich pseudonimem Satoshi Nakamoto. Do tej pory narosło wiele legend na ten temat. Szereg osób przypisywało sobie to miano.
Oryginalne wypowiedzi programisty (bądź grupy programistów) piszącego pod pseudonimem Satoshi znajdziesz tutaj: satoshi.nakamotoinstitute.org. Są tam maile, posty na forum, cytaty i pierwsza wersja kodu źródłowego.
Nowe monety trafiają do obiegu co 10 minut. Proces jest uregulowany i działa według określonych zasad. Polega na wykonywaniu matematycznych obliczeń. Mechanizm opisałem w artykule: na czym polega kopanie Bitcoina.
W październiku 2008 roku został opublikowany dokument: Bitcoin A Peer-to-Peer Electronic Cash System znany również jako Manifest Satoshi Nakamoto.
Zawarto w nim zarys koncepcji kryptowaluty i reguły jej funkcjonowania. Dokument ten jasno definiował co to jest Bitcoin i jak ma działać. Jeden ze schematów zamieszczonych w manifeście:
3 stycznia 2009 został wygenerowany pierwszy blok informacji zwany Genessis. Ten dzień przyjmuje się jako datę narodzin Bitcoina.
Dlaczego powstał Bitcoin?
Kryzys ekonomiczny z przełomu lat 2007/2008 spowodowany pęknięciem bańki na rynku kredytów nieruchomości stał się bezpośrednią przyczyną powstania kryptowaluty BTC.
W odpowiedzi na liczne nadużycia instytucji finansowych oraz brak konsekwencji dla osób odpowiedzialnych za wywołanie kryzysu narodziła się waluta działająca na zupełnie innych, zdrowych zasadach.
Twórcy pierwszej kryptowaluty opracowali środek płatniczy pozbawiony centralnego sterowania, kontroli banków oraz w pełni przejrzysty.
Bitcoin to mieszanina znanych wcześniej elementów. Ich połączenie zaowocowało powstaniem koncepcji definiującej nie tylko jego samego, ale większość obecnie znanych kryptowalut.
- Algorytmy szyfrowania asymetrycznego i podobne
- PoW (Proof of work) – dowód wykonanej pracy
- P2P (Peer to peer) – technologia umożliwiająca decentralizację
- TOR (The Onion Router) – system zapewniający anonimowość
Nie jest to wynalazek, który w cudowny sposób powstał z niczego. Wcześniej istniały opracowania traktujące o zagadnieniach powiązanych i baza technologiczna. Istniała też idea wolnej waluty oraz środowiska zainteresowane jej stworzeniem.
Kompilacja wielu składników spojona ideą wolnościową pozwoliła na stworzenie Bitcoina w formie, którą znamy dziś.
Profesjonalna giełda z niskimi prowizjami, która nie wymaga weryfikacji i oferuje ponad 150 kryptowalut:
Idea wolnej waluty
W tym jednym zdaniu można zamknąć ideę przyświecającą twórcom pierwszej waluty kryptograficznej:
Niepodważalna własność środków i wolność dysponowania nimi
Bitcoin gwarantuje własność środków. Gwarantuje też pełną swobodę dysponowania nimi w każdym miejscu i czasie. Jego konstrukcja uniemożliwia ograbianie lub blokowanie poszczególnych użytkowników.
Niepożądana osoba bądź instytucja nie może odebrać Bitcoinów prawowitemu właścicielowi. Nie może ich też zablokować, czy zamrozić.
Twórcom nie chodziło o stworzenie cyferek wykorzystywanych do spekulacji na giełdach tylko środka płatniczego, który zapewnia pełną ochronę majątku.
Osobom, które znają tylko tradycyjny system finansowy i nie miały styczności z ideą bezpośredniego przesyłu środków trudno zrozumieć co to jest Bitcoin.
Można powiedzieć, że jest to cyfrowa gotówka. Stwierdzenie zawiera sprzeczność, ale jest prawdziwe ponieważ BTC posiada zalety gotówki oraz pieniędzy elektronicznych będąc jednocześnie wolnym od ich wad.
Jak działa Bitcoin?
Bitcoin działa zupełnie inaczej niż obecnie używane dolary lub złotówki zapisane cyfrowo na saldach kont bankowych. Różnice są fundamentalne jeśli chodzi o kwestie techniczne, ideę przewodnią i sposób funkcjonowania.
Uzależnienie od pośrednika i zasad przez niego narzuconych to największa wada powszechnie dziś stosowanych pieniędzy elektronicznych. Nie jesteś właścicielem środków zdeponowanych na swoim koncie bankowym. Właścicielem jest bank, a Ty jesteś tylko użytkownikiem.
Nie jest to semantyczna różnica lecz istota sprawy definiująca co to jest Bitcoin. Twoje konto bankowe posiada limity przelewów i wypłat. Dostęp do niego może być w każdej chwili zablokowany na polecenie osób trzecich.
Jedyne podobieństwo między dostępnymi na portfelu Bitcoinami i cyframi widocznymi po zalogowaniu na konto internetowe polega na tym, że jedno i drugie widzisz na ekranie monitora. Na tym podobieństwa się kończą.
Obecny system finansowy oparty jest na zaufaniu. Musisz ufać, że ktoś wypłaci środki do których masz jedynie warunkowe prawo. Bitcoin jest oparty na dowodzie kryptograficznym. Jeśli posiadasz klucz prywatny środki muszą być wypłacone. Natychmiast i bezwarunkowo.
Najbezpieczniejszy portfel, w którym możesz przechowywać ponad 1000 różnych kryptowalut:
Bitcoin to zdecentralizowana sieć
Nie istnieje centralna jednostka zarządzająca, główny organ decyzyjny czy emitent. Sieć Bitcoin podobnie jak internet nie ma właściciela.
Właścicielem i jedynym dysponentem konkretnych monet BTC jest osoba posiadająca klucz prywatny do którego są one przypisane. Środki są zdeponowane bezpośrednio. Żaden pośrednik nie może ich kontrolować.
Chcąc zablokować sieć Bitcoin trzeba by jednocześnie wyłączyć kilkadziesiąt milionów tworzących ją komputerów. Jest to oczywiście możliwe, ale dużo trudniejsze niż zablokowanie jednej domeny czy serwera.
Bitcoina nie da się łatwo wyłączyć jest to bowiem rozproszony rejestr danych. Nie posiadający centrum w postaci ośrodka decyzyjnego.
Decyzje o ewentualnych zmianach w protokole nie zapadają arbitralnie lecz większością głosów na zasadzie konsensusu.
W zdecentralizowanej sieci Bitcoin każdy jej węzeł jest jednocześnie audytorem. Poszczególne węzły kontrolują się wzajemnie po to, aby nie dochodziło do nadużyć.
Pieniądz fiducjarny jest zarządzany centralnie
W obecnym systemie finansowym jest dokładnie na odwrót. Banki centralne (po części też komercyjne) mogą zrobić właściwie wszystko. Są wszechmogącym zarządcą systemu.
Mają moc produkowania pieniędzy fiducjarnych, unieważniania dowolnych transakcji czy banknotów oraz manipulowania walutą w dowolny sposób.
Użytkownik nie ma możliwości sprawdzenia poprawności transakcji nigdzie poza bankiem. Kontrolę nad bazą danych ma tylko bank. Może w niej dokonywać zmian wedle własnego uznania.
W modelu scentralizowanym cała władza skupiona jest w jednym ręku. Decyzje są podejmowane odgórnie. Użytkownicy muszą ufać, że zarządca działa zgodnie z ich interesem. Jak pokazuje historia nie zawsze tak się dzieje.
W skrajnym przypadku jeśli bank znika, znikają też pieniądze, które tam wpłaciłeś. Jeśli zablokujemy domenę banku lub wyłączymy serwer na którym znajdują się dane, wszyscy jego klienci stracą dostęp do usługi i swoich pieniędzy.
Nie istnieje mechanizm nadzorujący zarządcę. Stanowi to pole do nadużyć i jest niebezpieczne dla użytkowników. To pięta achillesowa systemów charakteryzujących się centralnym zarządzaniem.
Jak działa przelew tradycyjny?
W odróżnieniu od Bitcoina, wykonanie przelewu w tradycyjnym modelu wymaga udziału pośrednika, będącego jednocześnie gwarantem transakcji.
Zazwyczaj rolę pośrednika pełni bank. Ewentualnie inna instytucja umożliwiająca deponowanie i przelewanie walut fiducjarnych. Dzięki temu mamy dowód, że pieniądze faktycznie zostały wysłane lub otrzymane.
Schemat działa tak:
nadawca → pośrednik → odbiorca
Środki są zdeponowane u pośrednika. Bez niego nie jest możliwe korzystanie z nich. Nie możesz zlecić czy otrzymać przelewu nie korzystając z usług banku.
Jak działa przelew w Bitcoinach?
Bitcoiny są zdeponowane u Ciebie. Na Twoim komputerze lub jeśli wolisz na papierowym portfelu, czyli zwykłej kartce papieru.
Aby z nich korzystać potrzebne jest połączenie internetowe i aplikacja, którą możesz pobrać na komputer lub (jeśli potrafisz) sam napisać.
Bitcoin działa z pominięciem pośrednika. Przelewy odbywają się peer to peer (P2P) czyli bezpośrednio od użytkownika do użytkownika.
Schemat działa tak:
nadawca → odbiorca
Nasuwa się pytanie skąd będziemy wiedzieli, że transakcja rzeczywiście doszła do skutku jeśli pozbędziemy się pośrednika, który gwarantował jej poprawność?
Przecież nadawca może utrzymywać, że wysłał przelew gdy w rzeczywistości tak nie było. Odbiorca natomiast może mówić, że nic nie otrzymał nawet jeśli było inaczej. Ten problem rozwiązuje technologia blockchain, czyli łańcuch bloków.
Co to jest blockchain?
Blockchain to technologia chronologicznego zapisu informacji w sposób umożliwiający ich identyfikację. Rozwiązanie to pozwala zapisać dane w kolejności tworzącej ciąg (łańcuch bloków). Każda następna transakcja wynika z poprzedniej i jest z nią powiązana.
Ten sposób zapisywania danych pozwala na identyfikację cyfrowej własności (na przykład monet Bitcoin). Wcześniej nie było to możliwe. To krok milowy w rozwoju cywilizacji opartej o przepływ informacji.
Posiadając dwa pliki zawierające taki sam e-book nie jesteś w stanie stwierdzić który jest oryginalny. Można skopiować oryginał dowolną ilość razy. Nikt nie odróżni go od kopii.
Gdyby ten e-book zapisać w blockchain można by było ze stu procentową pewnością wskazać oryginał. Nie dałoby się go skopiować bez spełnienia ustalonych wcześniej warunków.
Technologia blockchain po raz pierwszy została zastosowana w Bitcoinie. Po odpowiednich modyfikacjach można zaadaptować ją również na inne potrzeby.
Na przykład do prowadzenia dokumentacji administracyjnej, zapisywania aktów własności, ksiąg wieczystych, hipotek, przeprowadzania głosowań, identyfikacji i weryfikacji tożsamości. Takie rozwiązania już funkcjonują.
Technologia blockchain może być stosowania także do niecnych celów. Przerobiona i dostosowana pod tym kątem pozwala na inwigilację jakiej do tej pory nie było. Rządy i korporacje już nad tym pracują.
Najlepsza giełda do handlu z dźwignią. Brak weryfikacji, możliwość edytowania zleceń, duża płynność handlu:
Bitcoin to kryptografia i blockchain
Od momentu powstania Bitcoina w 2009 roku wszystkie transakcje począwszy od pierwszej są chronologicznie zapisywane w łańcuchu bloków. Jest to baza na chwilę obecną zawierająca ponad 160 GB danych.
Zebrane pojedyncze transakcje tworzą bloki. Bloki natomiast (umieszczone kolejno) tworzą łańcuch. Każdy węzeł sieci (komputer z zainstalowanym dedykowanym oprogramowaniem) posiada kopię całej bazy transakcji.
transakcja → blok → łańcuch bloków
Proces można porównać do zapisywania informacji w tradycyjnej papierowej księdze. Dlatego blockchain nazywany jest elektroniczną księgą lub rejestrem.
zdanie → strona → księga
Aby transakcja została umieszczona w łańcuchu bloków musi zostać potwierdzona przez sieć Bitcoin, czyli połączone komputery użyczające mocy obliczeniowej do porównywania tak zwanych sum kontrolnych.
Transakcja po wysłaniu zostaje rozgłoszona. Najbliższe węzły sieci sprawdzają czy jest zgodna z zasadami kryptografii. Jeśli tak jest zostaje potwierdzona i na stałe trafia do łańcucha bloków
Dzięki temu, że wszyscy posiadają pełną kopię zawierającą wszystkie zawarte transakcje, w sieci Bitcoin nie da się nic zafałszować. Próba fałszerstwa zostałaby natychmiast wykryta, ponieważ fałszywa transakcja nie byłaby zgodna z kopiami posiadanymi przez pozostałych użytkowników.
Dlaczego monet Bitcoin nie da się skopiować?
W przypadku Bitconów można ze stu procentową pewnością określić właściciela danej ich ilości w chwili obecnej oraz wszystkich poprzednich właścicieli. Oczywiście nie personalnie z imienia i nazwiska.
Od momentu wydobycia, obecne miejsce oraz zmiana statusu (przelewy) każdej monety BTC są zapisywane w zdecentralizowanym łańcuchu bloków. Poszczególnych monet BTC nie da się skopiować, czyli wydać wielokrotnie.
Stoi za tym zaawansowana matematyka. Procesy wewnętrzne w sieci Bitcoin zachodzą zgodnie z kryptografią krzywych eliptycznych oraz wieloma innymi zasadami matematyczno-kryptograficznymi.
Jak działa podpisywanie przelewów kluczem prywatnym pozwalające ustalić lub przenieść własność konkretnych monet BTC znajdziesz tutaj.
Przyszłość Bitcoina
Technologia blockchain, nowatorska koncepcja przekazywania i identyfikowania cyfrowej własności, zmieni świat. Nie tylko w segmencie płatności, ale w każdej innej branży. W niedalekiej przyszłości będzie tak powszechna we wszystkich dziedzinach naszego życia jak internet dzisiaj.
Obecnie Bitcoin i blockchain są jeszcze w powijakach. W najbliższych latach będziemy obserwować rozkwit i powszechną adopcję tych technologii. Podobnie było z internetem i telefonami komórkowymi.
Z początku niedoskonałe i niewygodne w stosowaniu rozwiązania, w krótkim czasie przeobraziły się i weszły do powszechnego użytku.
Przyszłość płatności należy do Bitcoina i innych kryptowalut. Wiedzą o tym instytucje finansowe, banki i państwa. Z ich strony podejmowane są próby tworzenia podróbek wzorujących się na Bitcoinie.
Bez decentralizacji, pełnej otwartości kodu źródłowego oraz realnego wpływu społeczności na projekt, nawet oparty o kryptografię środek płatniczy kryptowalutą nigdy się nie stanie.
Będzie jedynie marną imitacją Bitcoina, w dalszym ciągu opierającą się na zaufaniu do zarządcy. Niczym więcej.
Przed kryptowalutą Bitcoin stoi wiele wyzwań nad którymi pracuje międzynarodowa społeczność ludzi zaangażowanych w rozwój idei wolnościowych.
Do gry dołączają prywatne koncerny zainteresowane wygenerowaniem zysków. Mimo czysto biznesowego nastawienia ich wpływ na rozwój infrastruktury przyspieszającej adopcję Bitcoina jest istotny.
Na początku ilość informacji do przyswojenia jest spora i nie od razu wszystko zrozumiesz. Liczę, że opis zawarty w tym artykule nakreślił pewien obraz i pozwolił Ci choć w części zrozumieć co to jest Bitcoin.
Cześć. Słuchaj, nie do końca rozumiem blockchain. Skoro to baza danych, to gdy straci łączność z internetem, to wtedy nie będzie mogła weryfikować bloków, a ja nie będę mógł przesłać bitcoina. Tak? Jak to w ogóle jest, że mogę przesłać bitcoin, coś, co jest u mnie na komputerze? Skoro coś jest u mnie na komputerze, to mogę to skopiować. Czemu nie mogę sobie sam dodrukowywać bitcoinów i potem komuś je przesyłać? Nie rozumiem tego.
Jeśli cały internet przestanie działać, to przestanie działać również sieć bitcoin. Natomiast jeśli cała sieć działa to można wysłać bitcoiny nawet gdy Twój komputer jest odłączony od internetu. Potrzebny jest do tego drugi komputer lub smartfon.
Twoje bitcoiny nie są tylko na Twoim komputerze. Są na każdym urządzeniu posiadającym kopię łańcucha bloków. Jeśli zainstalujesz pełny portfel Bitcoin Core to wszystkie bitcoiny świata i historia wszystkich transakcji w sieci BTC będą na Twoim komputerze.
Ale jeśli nie posiadasz klucza prywatnego nie masz do nich dostępu. Samo posiadanie takiego klucza daje pełną kontrolę i ochronę środków. Nie musisz fizycznie pobierać bazy danych blockchain, aby posiadać swoje monety BTC wystarczy zapisać klucz prywatny na przykład na kartce.
Teoretycznie można bitcoiny dodrukować. Musiałbyś posiadać przynajmniej 51% mocy obliczeniowej całej sieci. Pozwalałoby to na fałszowanie transakcji lub dodrukowywanie nowych jednostek BTC. Sieć bitcoin jest olbrzymia dlatego w praktyce atak 51% jest niemożliwy, a co najważniejsze nieopłacalny. Nawet gdyby się to komuś udało wprowadziłoby tylko trochę zamieszania.
Wiele osób myli udane hakowanie giełd czy portfeli poszczególnych użytkowników z hakowaniem całej sieci bitcoin. BTC istnieje już 10 lat i przez ten czas nikomu nie udało się go shakować. A wielu zapewne próbowało. Potwierdza to bezpieczeństwo systemów płatniczych opartych o kryptografię.
A komputery kwantowe? Wydaje mi się, że mogą być zagrożeniem dla bitcoina?
Komputery kwantowe to na razie pieśń przyszłości. Jeśli technologia pozwalająca na ich bezproblemowe działanie zostanie opracowana, prawdopodobnie na jej bazie w protokole Bitcoina zostaną zaimplementowane odpowiednie zabezpieczenia.
Dokładnie tak samo będzie w przypadku metod szyfrowania stosowanych w bankach, dla których komputery kwantowe też teoretycznie są zagrożeniem.
Ciemna strona blokchain – czy mógłbyś rozwinąc ten wątek?
Jak rządy i korporacje mogą wykorzystać tą technologię przeciwko nam?
Czy jeśli z jakiegoś powodu internet zostałby wyłączony to czy dalej mam bitcoin i czy mogę z nich korzystać??
Bitcoiny dalej są zapisane w bazie danych, ale nie można ich przelewać, a tym samym nie można z nich korzystać. Wyłączenie internetu jest oczywiście możliwe, ale raczej mało prawdopodobne. Nawet w przypadku wojny czy dużego kryzysu internet będzie działał – przynajmniej w części świata.
Witam,
Bardzo dobry, jasno napisany i bardzo wyczerpujacy temat blog. Moje uznanie.
Pytanie moze z natury teorii spiskowych. Skad wiemy, ze cale opisane wszedzie dzialanie blockchaina i uzytej kryptografii nie jest fikcyjne? Ktos mogl to stworzyc, ale pewnego dnia chciec wszystkich okrasc i zniknac. Czy caly opis dzialania dzieki ktoremu nasze kryptopieniadze sa bezpieczne zostal przez kogos sprawdzony, albo czy kazdy moze to sprawdzic (zakladajac ze ma wiedze ktora mu pozwoli to zrozumiec).
Dzięki, za dobre słowo.
Kod źródłowy bitcoina jest jawny. Każdy może go sprawdzić i był prześwietlany niezliczoną ilość razy. Niezliczoną ilość razy próbowano go zhakować i próbuje się cały czas. Jak dotąd nikomu się to nie udało. Możemy zatem założyć, że jest to bezpieczny system.